Složena mineralna gnojiva su kompleksna ili miješana gnojiva koja sadrže najmanje dva od tri glavna hraniva. S obzirom na način proizvodnje i oblik dušične komponente, dvije su osnovne grupe kompleksnih gnojiva: amofosi (ili amofoske) te nitrofosi (ili nitrofoske).
Svojstva gnojiva iz grupe amofosa (amonijak + fosfor):
1. dušik je isključivo u amonijskom obliku (nema nitratnog dušika)
2. fosfat je u vodotopivom obliku
3. kalij je vodotopiv, dodan u obliku klorida ili sulfata.
Dvojna gnojiva iz grupe amofosa su MAP i DAP. Koriste se za osnovnu gnojidbu na tlima koja su siromašna fosforom, tj. u uvjetima kad je potrebno gnojidbom unijeti u tlo značajno veće količine fosfora nego kalija. Monoamonijev fosfat ili MAP (NH4H2PO4) je vodotopivo dvojno kompleksno bezbalastno NP gnojivo. Kemijska stabilnost omogućuje uporabu bez praktične bojazni gubitka dušika. Kemijski čisti MAP ima 12 % N i 52 % P2O5 (formulacija 12-52-0), a fosfor je u vodotopivom obliku.
Diamonijev fosfat ili DAP ((NH4)2HPO4)je dvojno kompleksno bezbalastno NP gnojivo. DAP je gnojivo dobrih fizikalnih svojstava. Raspodjeljivanjem po površini tla bez aplikacije postoji opasnost gubitka dijela dušika volatizacijom (posebice na alkalnim tlima). DAP ima 16 % N i 48 % P2O5 (16-48-0), a fosfor je u citrotopivom obliku. Pogodniji je za uporabu na kiselim nego na neutralnim i alkalnim tlima (zbog topivosti fosfata i zbog mogućeg gubitka dušika).
Kompleksna trojna gnojiva iz grupe amofosa mogi imati široki raspon NPK od 15-15-15 preko 8-24-24, 7-20-30 do 5-15-30 ili 6-18-36. To znači da mogu biti pogodna za različita tla. Od tala siromašnijim fosforom, zatim podjednako opskrbljena fosforom i kalijem, do tala koja su siromašnija kalijem. Gnojiva iz grupe nitrofosa pored amonijskog dušika sadrže i nitratni dušik jer se u proizvodnji koristi i nitratna kiselina. Zbog manjeg udjela fosfatne kiseline, fosfatna je komponenta manje topiva, tj. uglavnom je citrotopiva.
Gnojiva iz grupe nitrofosa zbog prisutnosti dušika u oba oblika, amonijskom i nitratnom, pogodnija su za startnu gnojidbu nego za osnovnu gnojidbu. Zbog manje topivosti fosfora, pogodnija su gnojiva za kisela tla. Manje su pogodna za neutralna i alkalna tla. Za predsjetvenu i startnu gnojidbu pogodne su formulacije 7-14-21, 8-16-24, 13-13-21, 13-10-12, a za prihranu formulacije 15-15-15, 18-9-9 i 20-10-10.
Pročitajte još:
